Metafora w naszym codziennym życiu.
Metafora to słowo z języka greckiego oznaczającego przenośnie.
Być może sądzisz, że metafora jest jednie środkiem stylistycznym tekstów artystycznych i wstępuje w wierszach, poematach. Okazuje się jednak, że posługujemy się nią wszyscy w codziennym życiu.
Zapewne znacie definicję z języka polskiego, więc krótko dla przypomnienia: Metafora to wyrażenie, w którym słowa użyte niezgodnie z ich zwykłym znaczeniami uzyskują nowe znaczenie. Przykład metafory to wyrażenie: złote dziecko, złota rączka, czarna owca.
Każda metafora zawiera dwa elementy. Pierwszy to „Cel” jest to pojęcie, które próbujemy opisać, nadać sens używając metafory. Drugi to „Źródło” - jakiś schemat, koncept, idea za pomocą którego opisujemy pierwszy element. Oprócz słów możemy wykorzystać dowolną inną reprezentację pojęcia np. obrazy, muzykę.
Metafora ma wiele odmian. Są nią analogie, alegorie, przypowieści, bajki, mity, legendy, personifikacje.
Słynny amerykański językoznawstwa George Lakoff w książce „Metafory w naszym życiu” udowadnia tezę, że nasz język ma charakter metaforyczny, a tym samym taki charakter ma nasz sposób myślenia.
Metafora jest wszechobecna w naszym normalnym systemie pojęciowym, bo wiele ważnych dla nas pojęć, to pojęcia abstrakcyjne (uczucia, idee, czas itd.) Zatem by je zrozumieć, przedstawić musimy używać innych pojęć, które są dla nas wyraźniejsze, łatwiejsze do opisania.
Komunikując się codziennie, nie analizujemy dogłębnie naszych wypowiedzi i zwykle nie zdajemy sobie sprawę, że w naszej głowie jest coś takiego jak „system pojęć”. Zazwyczaj myślimy i postępujemy automatycznie, według pewnych utartych wzorów.
Przykładowo rozmowa zamienia się w spór, gdy zaczynamy ją „podświadomie” postrzegać ją jako konflikt. Dzieje się tak, gdy zauważamy, że mamy własne zdanie, które jest dla nas ważne, a druga strona tego zdania nie podziela. Przynajmniej jeden z nas, uczestników sporu pragnie, a by ten drugi porzucił swoje zdanie. Tak oto powstaje sytuacja, w której istnieje coś do zdobycia lub stracenia. A do takiej sytuacji pasuje metafora „wojna”. Ona jest zgodna z naszą percepcją i czynnościami towarzyszącymi rozmowie. Stąd w rozmowie, która zamienia się w spór pojawiają się silne emocje.
Sposób w jaki myślimy, wyciągamy wnioski, ustalamy cele, realizujemy plany, świadomie czy nieświadomie jest pod wpływem metafor, które są w naszej głowie.
Wszystkie kultury mają wspólny zestaw metafor, którymi posługują się ich członkowie. Przypowieści odzwierciedlają wartości, percepcję, wzorce myślenia należące do danej kultury. Tworzą mity, bo bez nich ludzie nie mogą funkcjonować i sprawnie się komunikować.
W coachingu osobiste znaczenie metafor jest tak samo ważne jak kulturowe.
Możemy zmienić metafory, którymi kierujemy się w życiu, choć nie jest to łatwe. Nowe metafory mają moc tworzenia wokół nas nowej rzeczywistości, bo wpływają na nasz sposób myślenia.
Wykorzystanie metafor zarówno w coachingu jak i szkoleniach przynosi wiele korzyści.
A oto, co daje metafora:
1. Ułatwia poznanie i wyjaśnienie nowych pojęć, modeli reguł, schematów. Pomaga w komunikacja trudnych zagadnień np. poznanie i wyjaśnienie procesów psychologicznych, myśli, uczuć, emocji, ułatwia ich opisywanie.
2. Metafora ze względu na swoją atrakcyjną formę i odwołanie się do emocji zwiększa zdolność zapamiętywania informacji i zdolność ich przypominania.
3. Metafora jest skrótem do naszej podświadomości. Często nie mamy świadomości dotyczących naszych uczuć, potrzeb, pragnień. Dzięki metaforze możemy zidentyfikować różne tożsamości, autentyczne wartości i ich hierarchię.
4. Praca z metaforą zwiększa samoświadomość, wspiera zmianę. Czasami trudno nam mówić o tematach budzących silne emocje. Dzięki metaforze jest znacznie łatwiej. Gdy metaforą posługuje się ktoś inny np. coach, to w sposób nieinwazyjny, przyjazny dla odbiorcy toruje ona drogę do uświadomienia zależności, które okazują się istotne dla zrozumienia osobistego problemu i dostrzeżenia możliwości wyjścia z impasu. Podobne sugestie formułowane w sposób dosłowny tylko nasiliłby opór przed zmianą.
5. Metafora pobudza naszą wyobraźnie i rozwija kreatywność. Uruchamia się łańcuch skojarzeń, które aktywizują proces wyobrażeniowy i dają nowe odkrycia. Dzięki niej możemy poszerzyć perspektywę naszego patrzenia na świat, wyjść poza schemat.
6. Metafora pomaga doprecyzować cel, dają całościową i intuicyjną wizję. Wywołuje skojarzenia obrazowe, co oszczędza czas przeznaczony na szczegółowe wyjaśnienie celu.
Do pracy z metaforą możemy wykorzystać szereg narzędzi. Ja osobiście preferuję pracę z obrazem, w tym kartami coachingowymi.
Być może sądzisz, że metafora jest jednie środkiem stylistycznym tekstów artystycznych i wstępuje w wierszach, poematach. Okazuje się jednak, że posługujemy się nią wszyscy w codziennym życiu.
Zapewne znacie definicję z języka polskiego, więc krótko dla przypomnienia: Metafora to wyrażenie, w którym słowa użyte niezgodnie z ich zwykłym znaczeniami uzyskują nowe znaczenie. Przykład metafory to wyrażenie: złote dziecko, złota rączka, czarna owca.
Każda metafora zawiera dwa elementy. Pierwszy to „Cel” jest to pojęcie, które próbujemy opisać, nadać sens używając metafory. Drugi to „Źródło” - jakiś schemat, koncept, idea za pomocą którego opisujemy pierwszy element. Oprócz słów możemy wykorzystać dowolną inną reprezentację pojęcia np. obrazy, muzykę.
Metafora ma wiele odmian. Są nią analogie, alegorie, przypowieści, bajki, mity, legendy, personifikacje.
Słynny amerykański językoznawstwa George Lakoff w książce „Metafory w naszym życiu” udowadnia tezę, że nasz język ma charakter metaforyczny, a tym samym taki charakter ma nasz sposób myślenia.
Metafora jest wszechobecna w naszym normalnym systemie pojęciowym, bo wiele ważnych dla nas pojęć, to pojęcia abstrakcyjne (uczucia, idee, czas itd.) Zatem by je zrozumieć, przedstawić musimy używać innych pojęć, które są dla nas wyraźniejsze, łatwiejsze do opisania.
Komunikując się codziennie, nie analizujemy dogłębnie naszych wypowiedzi i zwykle nie zdajemy sobie sprawę, że w naszej głowie jest coś takiego jak „system pojęć”. Zazwyczaj myślimy i postępujemy automatycznie, według pewnych utartych wzorów.
Przykładowo rozmowa zamienia się w spór, gdy zaczynamy ją „podświadomie” postrzegać ją jako konflikt. Dzieje się tak, gdy zauważamy, że mamy własne zdanie, które jest dla nas ważne, a druga strona tego zdania nie podziela. Przynajmniej jeden z nas, uczestników sporu pragnie, a by ten drugi porzucił swoje zdanie. Tak oto powstaje sytuacja, w której istnieje coś do zdobycia lub stracenia. A do takiej sytuacji pasuje metafora „wojna”. Ona jest zgodna z naszą percepcją i czynnościami towarzyszącymi rozmowie. Stąd w rozmowie, która zamienia się w spór pojawiają się silne emocje.
Sposób w jaki myślimy, wyciągamy wnioski, ustalamy cele, realizujemy plany, świadomie czy nieświadomie jest pod wpływem metafor, które są w naszej głowie.
Wszystkie kultury mają wspólny zestaw metafor, którymi posługują się ich członkowie. Przypowieści odzwierciedlają wartości, percepcję, wzorce myślenia należące do danej kultury. Tworzą mity, bo bez nich ludzie nie mogą funkcjonować i sprawnie się komunikować.
W coachingu osobiste znaczenie metafor jest tak samo ważne jak kulturowe.
Możemy zmienić metafory, którymi kierujemy się w życiu, choć nie jest to łatwe. Nowe metafory mają moc tworzenia wokół nas nowej rzeczywistości, bo wpływają na nasz sposób myślenia.
Wykorzystanie metafor zarówno w coachingu jak i szkoleniach przynosi wiele korzyści.
A oto, co daje metafora:
1. Ułatwia poznanie i wyjaśnienie nowych pojęć, modeli reguł, schematów. Pomaga w komunikacja trudnych zagadnień np. poznanie i wyjaśnienie procesów psychologicznych, myśli, uczuć, emocji, ułatwia ich opisywanie.
2. Metafora ze względu na swoją atrakcyjną formę i odwołanie się do emocji zwiększa zdolność zapamiętywania informacji i zdolność ich przypominania.
3. Metafora jest skrótem do naszej podświadomości. Często nie mamy świadomości dotyczących naszych uczuć, potrzeb, pragnień. Dzięki metaforze możemy zidentyfikować różne tożsamości, autentyczne wartości i ich hierarchię.
4. Praca z metaforą zwiększa samoświadomość, wspiera zmianę. Czasami trudno nam mówić o tematach budzących silne emocje. Dzięki metaforze jest znacznie łatwiej. Gdy metaforą posługuje się ktoś inny np. coach, to w sposób nieinwazyjny, przyjazny dla odbiorcy toruje ona drogę do uświadomienia zależności, które okazują się istotne dla zrozumienia osobistego problemu i dostrzeżenia możliwości wyjścia z impasu. Podobne sugestie formułowane w sposób dosłowny tylko nasiliłby opór przed zmianą.
5. Metafora pobudza naszą wyobraźnie i rozwija kreatywność. Uruchamia się łańcuch skojarzeń, które aktywizują proces wyobrażeniowy i dają nowe odkrycia. Dzięki niej możemy poszerzyć perspektywę naszego patrzenia na świat, wyjść poza schemat.
6. Metafora pomaga doprecyzować cel, dają całościową i intuicyjną wizję. Wywołuje skojarzenia obrazowe, co oszczędza czas przeznaczony na szczegółowe wyjaśnienie celu.
Do pracy z metaforą możemy wykorzystać szereg narzędzi. Ja osobiście preferuję pracę z obrazem, w tym kartami coachingowymi.
Komentarze
Prześlij komentarz